40% van de Oekraïense vluchtelingen bij VDAB spreken Nederlands

41,96% van de Oekraïense vluchtelingen die bij VDAB zijn ingeschreven hebben ondertussen een beperkte of een goede kennis van het Nederlands. Het betreft daarbovenop ook een steeds grotere groep: op 30 mei 2023 kende VDAB 10.868 ingeschreven Oekraïense vluchtelingen. In het eerste kwartaal van 2023 werd zo een historische hoge instroom van tijdelijk ontheemden bij VDAB opgemeten. Reeds 36,1% van deze groep heeft ondertussen ook werkervaring in Vlaanderen opgebouwd. Vlaams minister van Werk Jo Brouns is positief: “Over de hele lijn zien we groei: in de inschrijvingen, in de taalkennis en in de tewerkstelling van de Oekraïense vluchtelingen.” De huidige instroom is nog niet het gevolg van de verplichte inschrijving.

Volgens cijfers van Statbel zijn er ongeveer 20.000 ontheemde Oekraïners van beroepsactieve leeftijd in Vlaanderen. Op 30 mei 2023 telde VDAB daarvan reeds 10.868 ingeschreven Oekraïners, goed voor de helft van alle Oekraïnse vluchtelingen op beroepsactieve leeftijd die zich vandaag in onze regio bevinden. Het eerste kwartaal van 2023 kende historisch de grootste instroom bij de inschrijving van tijdelijk ontheemde Oekraïners die VDAB ooit al had meegemaakt. Op drie maanden tijd hebben 2.953 Oekraïners zich ingeschreven, goed voor 36,8% van alle ingeschreven Oekraïners.

Een belangrijke kanttekening daarbij is dat deze inschrijvingen nog niet het gevolg zijn van de verplichte inschrijving die van start is gegaan op 16 mei 2023. In december is echter wel reeds de nieuwe regelgeving gecommuniceerd en is er een omzendbrief vertrokken naar lokale besturen om meer duiding te geven bij de verplichte inschrijving.

Oekraïners succesvol aan de slag na taalopleidingen

41,96% van de ingeschrevenen geven ondertussen aan dat ze een beperkte of goede kennis hebben van het Nederlands. Op drie maanden tijd is dat een stijging van 10%. Op 1 maart had immers 67% nog helemaal geen kennis van het Nederlands, vandaag is dat nog 57,6%.

De taalopleidingen Nederlands voor anderstaligen die via VDAB, en door onderwijs en partners worden aangeboden, beginnen hun vruchten af te werpen. De basisopleidingen worden door VDAB erkend waardoor de kosten voor kinderopvang en vervoer worden terugbetaald. Ze zijn trouwens de dienstverlening waar het meest gebruik van wordt gemaakt binnen de doelgroep van de Oekraïense ontheemden. Ruim 7.600 van de Oekraïners die ingeschreven zijn bij VDAB, volgden al een opleiding Nederlands.

Oekraïense werkzoekenden maken ook gebruik van andere talige dienstverlening, zoals de job- en taalcoaching van VDAB. Bij job- en taalcoaching loopt een coach af en toe met de nieuwe medewerker mee op de werkvloer. Zo kan de coach begeleiding geven op maat en bijvoorbeeld die woordenschat aanleren die nodig is om de job te kunnen uitvoeren. Sommigen gaan aan de slag na een IBO met taalcoaching. Dat is een individuele beroepsopleiding op de werkvloer bij de nieuwe werkgever. Tijdens zo’n stage krijgt de kandidaat een opleiding van de werkgever en taalcoaching van VDAB. Ook hier leert de kandidaat woordenschat die hoort bij het beroep.

Een inschrijving bij VDAB verhoogt de kans op werken

In totaal hebben nu 3.919 Oekraïners werkervaring in Vlaanderen. In maart betrof dit nog maar 3.054 Oekraïners. Hiermee bewijst VDAB ook dat zij het verschil maakt voor Oekraïners die zich inschrijven. Van de Oekraïense ontheemden die bij de arbeidsmarktbemiddelaar aankloppen, heeft ondertussen 36,1% werkervaring in onze regio. Bij de totale Oekraïense bevolking in Vlaanderen ligt dat getal maar op 28,3%. Bij de Oekraïners die zich niet hebben ingeschreven bij VDAB, bedraagt dat percentage 22%.  Omdat de taaltrajecten vaak langdurige trajecten zijn, is het ook interessant om afzonderlijk te kijken naar alle Oekraïense ontheemden die zich al in 2022 hadden ingeschreven: binnen die doelgroep heeft zelfs 47% al werkervaring in Vlaanderen opgebouwd. “De boodschap is duidelijk: een inschrijving bij VDAB helpt,” concludeert Brouns.

74 Oekraïners kunnen sanctie krijgen op het leefloon

Oekraïners die VDAB op vraag van de OCMW’s begeleidt en die vervolgens niet of onvoldoende ingaan op het aanbod van VDAB kunnen gesanctioneerd worden. Zo gaf VDAB al de namen van 74 Oekraïners door aan de OCMW’s met de melding dat zij te weinig inspanningen leverden om in te gaan op werk-, opleidings-, of begeleidingsaanbod van VDAB. Het betreft Oekraïense werkzoekenden die zowel door het OCMW als door de VDAB-bemiddelaar geschikt zijn geacht voor de arbeidsmarkt – en bijgevolg moeten ingaan op de acties die VDAB aanbiedt. Net zoals bij alle andere mensen met een leefloon die als klaar voor een job worden ingeschat, hebben de bevoegde OCMW’s nu het recht om een sanctie uit te spreken op een deel van het leefloon van deze 74 arbeidsgeschikte werkzoekenden.

Tot slot valt ook op dat de Oekraïners in Vlaanderen een aanzienlijk hogere werkzaamheidsgraad hebben dan de tijdelijke ontheemden in Wallonië en Brussel. Waar in Vlaanderen 28,3% van de Oekraïners op beroepsactieve leeftijd aan de slag zijn, is dit in Wallonië 12,4% en in Brussel 11,4%. De Oekraïners in Vlaanderen doen het meer dan dubbel zo goed op onze arbeidsmarkt.

Wim Adriaens, CEO van VDAB: “Van de Oekraïners die zich in 2022 hebben ingeschreven bij VDAB, heeft 47% al werkervaring in Vlaanderen. Dat toont dat onze dienstverlening loont. We investeren in talenkennis, maar ook in competentieversterking, of coaching op de werkvloer. Dat vraagt wat tijd. Maar investeren in taal, is investeren in duurzaam werk. En werk is de beste manier om te integreren in een samenleving. VDAB grijpt elke kans om iemand meer mogelijkheden te geven en om vacatures in te vullen.”