Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne heeft Vlaanderen 30.000 Oekraïense vluchtelingen opgevangen. VDAB staat klaar om deze mensen te begeleiden naar de arbeidsmarkt. In totaal zijn er vandaag 6.515 Oekraïense vluchtelingen aangemeld bij VDAB, dat is een derde van de 18.000 Oekraïense ontheemden op beroepsactieve leeftijd. Van deze groep heeft 36% ondertussen reeds gewerkt in Vlaanderen, terwijl meer dan 60% van de ingeschreven Oekraïners een taalopleiding volgt om een basiskennis van het Nederlands te vergaren. ‘Taal blijft al te vaak een te grote drempel om de stap naar onze arbeidsmarkt te zetten,’ zegt Vlaams minister van Werk Jo Brouns in de Albert Heijn in Gent, waar vandaag drie Oekraïnse vluchtelingen met een auditieve beperking aan de slag zijn. Hij roept werkgevers op om minder streng te zijn in het aannemen van mensen met een lagere of geen kennis van het Nederlands.

‘Werk zorgt niet alleen voor een inkomen, maar ook voor identiteit, sociale contacten, structuur en betrokkenheid bij de maatschappij,’ klinkt het bij Vlaams minister van Werk Jo Brouns. ‘Kortom: het zorgt voor maatschappelijke integratie. We nemen met de regering stappen om de inschrijving van Oekraïense tijdelijk ontheemden te verplichten, zodat we hen beter kunnen begeleiden. En we zien ook dat VDAB klaar staat: 36% van de ingeschrevenen heeft ondertussen reeds werkervaring in Vlaanderen en meer dan 4.000 van de 6.500 ingeschrevenen volgen taalopleidingen bij de arbeidsmarktbemiddelaar. Zij ondervinden dat kennis van het Nederlands een hoge drempel naar de arbeidsmarkt vormt, maar dat hoeft zeker niet voor alle jobs zo te zijn. Ik roep werkgevers dan ook op om rekening te houden met de taalvaardigheden van onze Oekraïense vluchtelingen. Ook werkzoekenden die momenteel nog een taalopleiding volgen, moeten hun weg kunnen vinden op onze arbeidsmarkt.’

Dat zegt minister Brouns tijdens een bezoek aan Albert Heijn in Gent. Daar zijn vandaag 3 dove Oekraïense vluchtelingen aan de slag. Via ondersteuning van het GTB, oftewel het Gespecialiseerd Team Bemiddeling, kregen zij begeleiding van dove schakeltolken om de Vlaamse Gebarentaal te leren. Het GTB is een partnerorganisatie van VDAB die zich toespitst op trajecten voor personen die omwille van verschillende redenen een grotere afstand tot de arbeidsmarkt ondervinden, zoals bijvoorbeeld personen met een arbeidsbeperking of een gezondheidsprobleem

Toen de eerste dove Oekraïense vluchtelingen kwamen aankloppen bij de bemiddelaar, heeft GTB in allerijl een intensief en gespecialiseerd traject voor deze werkzoekenden uitgewerkt. Samen met VDAB, met minister Brouns en met enkele partnerorganisaties zijn zij erin geslaagd om snel werk te maken van een aangepaste begeleiding voor deze vluchtelingen. ‘De vlotte samenwerking tussen verschillende partners en VDAB én de overtuiging van de werkgever zijn de belangrijkste factoren om voorbij drempels naar mogelijkheden te kijken,’ zegt Luc Henau, algemeen directeur van GTB. Vandaag biedt GTB trajecten aan aan 36 dove Oekraïense tijdelijk ontheemden. 18 van deze personen zijn vandaag reeds aan de slag, terwijl er 4 in een stage zitten en 14 nog volop in het bemiddelingstraject zitten. ‘Dit is op enkele maanden tijd dus een uitstroom naar werk van 50%,’ zegt Henau.

Het management van Albert Heijn Gent is ook zeer tevreden met de samenwerking met GTB en met hun drie nieuwe collega’s. ‘Wij, bij Albert Heijn Gent Kouter, kijken naar de capaciteiten van de mensen en niet naar hun beperkingen. Dat, samen met hun inzet is een schot in de roos,’ zegt Alexia De Poorter. ‘De managers zetten al een WhatsApp-groepje op voor onze dove medewerkers. Zo kunnen ze makkelijk communiceren met elkaar. Het is altijd fijn als ze er niet alleen voor staan.’

Taaldrempel

Vandaag zijn er 6.515 Oekraïense vluchtelingen ingeschreven bij VDAB, terwijl 36% van deze groep ondertussen reeds werkervaring heeft in Vlaanderen. Ter vergelijking, in mei ging het om 1.475 ingeschreven Oekraïners, waarvan 14% toen aan het werk was. We kennen dus reeds een verdrievoudiging van het aantal tewerkstellingen. ‘Maar taal blijft al te vaak de grootste drempel om de stap naar onze arbeidsmarkt te zetten,’ deelt minister Brouns mee. Van de 6.515 ingeschreven Oekraïners bij VDAB, zijn er meer dan 4.000 die momenteel via VDAB een taalopleiding volgen, oftewel 60% van alle ingeschrevenen. Het betreft taalopleidingen die door VDAB erkend worden, waardoor deze volledig gratis zijn als zij passen binnen het traject naar werk.

De taalvereisten van vacatures vormen dan ook de grootste uitdaging voor deze groep werkzoekenden – alsook voor andere werkzoekenden die weinig Nederlandse taalvaardigheid bezitten. Zelfs binnen de vacatures met de hashtag #WerkplekVrij vereisen vandaag nog slechts 2% van het totale aantal vacatures geen kennis van het Nederlands. Deze hashtag werd gelanceerd door VDAB en de Vlaamse Regering om ervoor te zorgen dat werkgevers die Oekraïense werkzoekenden wilden aannemen vlot gematched konden worden met de werkzoekenden in kwestie. Werkgevers kunnen deze hashtag aan hun vacature koppelen om zo aan te tonen dat ze vluchtelingen willen aannemen.

Daarom lanceert minister Brouns de oproep aan werkgevers om verstandig om te gaan met taalvereisten. ‘Met meer dan 60% van het totale aantal Oekraïners die zijn ingeschreven bij VDAB in een taalopleiding Nederlands, toont VDAB dat ze klaar staat om de nodige begeleiding te bieden. Maar ook werkgevers kunnen soepeler naar taalvereisten kijken in het aanwerven van nieuwe werknemers,’ zegt minister Brouns. Al benadrukt hij wel het belang van taalopleidingen. ‘Soms durven werkgevers geen rekening te houden met de opgebouwde vaardigheden van iemand die op dat moment een taalopleiding volgt. Ook deze mensen hebben het recht om hun weg te vinden op de arbeidsmarkt. En tot slot is ook de werkvloer zelf een belangrijke plek om op korte termijn zeer praktisch gerichte taalvaardigheid bij te brengen.’

VDAB staat daarbij ook klaar om werkgevers te ondersteunen. In het kader van het plan Vijf voor Taal biedt de arbeidsbemiddelaar verschillende mogelijkheden aan om werknemers die taalcoaching nodig hebben te ondersteunen. Zo biedt zij haar diensten aan om inschattingen te maken van de taalvereisten van vacatures voor ondernemingen die daar vraag naar hebben, alsook zijn er tal van mogelijkheden om taalopleidingen op de werkvloer te volgen of te combineren met een nieuwe job. Zo kan je gratis gebruik maken van taalcoaching tijdens de individuele beroepsopleiding (IBO-T) en job- en taalcoaching voor nieuwe medewerkers inroepen. Daarnaast bestaat ook het traject Nederlands op de werkvloer, voor werknemers die reeds langer aan de slag zijn.

Om deze oproep kracht bij te zetten, sloeg VDAB de handen in elkaar met het digital agency Yungo. Deze laatste creëerde en produceerde de campagne ‘Ander accent, ongekend talent’ om werkgevers te sensibiliseren anderstaligen een kans te geven. Het volledige campagnefilmpje vindt u hier.