645 kwetsbare Vlamingen vonden in 2020 de weg naar onze zorgboerderijen

In 2020 hebben 368 Vlaamse zorgboerderijen samen 645 kwetsbare jongeren en volwassenen de kans gegeven om deel te nemen aan de boerderij-activiteiten. In totaal ging het om 39.480 zorgactiviteiten, een daling van een vijfde tegenover 2019, wat te wijten is aan de coronapandemie. Bijna de helft van de actieve zorgboerderij-overeenkomsten wordt ingezet binnen de ondersteuning van personen met een handicap. Vlaamse minister van Landbouw Jo Brouns ging het jaarrapport zorgactiviteiten voorstellen bij het bedrijf Blueberry Fields in Beringen: ‘Landbouwers willen de Vlaming niet alleen voorzien van vers voedsel, maar willen ook hun maatschappelijke rol spelen, bijvoorbeeld door hun boerderij open te stellen voor kwetsbare mensen. Deze vorm van engagement verdient veel respect.’

Zorgboerderijen zijn gewone, actieve boerderijen waar kwetsbare mensen kunnen deelnemen aan de normale boerderij-activiteiten. Deze zorgboerderijen bieden geen medische zorg of therapie, maar het actief verzorgen van dieren en planten  betekent voor kwetsbare mensen of jongeren vaak een groot houvast. Ook de rust van het platteland, de geborgenheid van een landbouwersgezin en de vaste dagstructuur doen hen goed.

De grootste groep zorgboeren bevindt zich in de leeftijdscategorie van 46 tot en met 60 jaar. Zorgboeren jonger dan 45 jaar vertegenwoordigen een derde van de totale populatie. Meer dan de helft van de actieve zorgboerderijen zijn bedrijven die actief zijn in de dierlijke sector waarbij melkveebedrijven (104), vleesveebedrijven (37) en gemengde bedrijven (36) de best vertegenwoordigde sectoren zijn.

In Oost-Vlaanderen waren er het hoogst aantal zorgboeren actief en werden er het meeste zorgactiviteiten uitgevoerd. Het aantal actieve zorgboeren en hun zorgactiviteiten was in 2020 lager dan in de voorgaande jaren. Er werden in totaal 39.480 zorgactiviteiten uitgevoerd, wat een daling is van 19% ten opzichte van 2019. Aangezien er een heel sterke terugval was van het aantal zorgactiviteiten in de periode maart 2020 tot en met mei 2020, hebben de coronamaatregelen een zeer groot aandeel in deze daling. 

Er gingen in 2020 645 unieke zorgvragers naar een zorgboerderij. Zowat de helft (357) van de zorgboerderijovereenkomsten (751 in totaal) werd afgesloten met zorgaanbieders die actief zijn binnen de sector personen met een handicapen meer dan de helft van de zorgvragers ouder dan 24 jaar werd via een  zorgaanbieder begeleid naar een zorgboerderij. Bij jongeren daarentegen gaat het vooral om zorgboerderijovereenkomsten met een CLB. Zowat de helft van de zorgvragers tussen 12 en 18 jaar werd via een zorgboerderijovereenkomst met een CLB naar een zorgboerderij begeleid. Twee derde van de overeenkomsten hebben een looptijd van 8 tot 10 maanden, wat duidt op een sterk engagement van de betrokken landbouwer.

Minister Brouns: ‘De opvang en begeleiding van zorgvragers op een landbouwbedrijf blijkt na al die jaren nog steeds een succes. Zorgvragers kunnen op het landbouwbedrijf tot rust komen en in een familiale sfeer genieten van de omgang met natuur en dieren. Zorgboerderijen zijn terecht trots op de belangrijke maatschappelijke rol die ze opnemen door zorgvragers op te vangen op hun bedrijf.’

Deze formule is ook zeer duurzaam. Meer dan twee derde van de actieve zorgboerderijovereenkomsten in 2020 zijn overeenkomsten die dateren van 2019 en vroeger. Deze langdurige overeenkomsten zijn een mooi bewijs van de vele succesverhalen en de duurzame samenwerking tussen de zorgboerderij, de zorgaanbieder en de zorgvrager.

Ook minister van Welzijn en Volksgezondheid Hilde Crevits is het concept van ‘zorgboerderij’ zeer genegen: “Ik draag onze zorgboeren en -boerinnen een zeer warm hart toe. Ze bieden een warme plek aan mensen die nood hebben aan rust en ruimte. Zorggasten krijgen ook de kans om op hun maat mee ingeschakeld te worden op de activiteiten van de boerderij. De persoonsvolgende financiering biedt personen met een handicap ook de mogelijkheid om hun budget te besteden bij een zorgboerderij. De zorgaanbieders op hun beurt staan in voor de nodige begeleiding en goede afspraken. Ik apprecieer de openheid en het sociaal engagement van onze landbouwers hierin dan ook enorm.”

Luk Vandebroek, woordvoerder Blueberry Fields: ‘Voor ons betekent zorgboerderij zijn een kans om af en toe de dingen wat te relativeren.  Af en toe een dag waarop bezig zijn met mensen iets belangrijker wordt dan bezig zijn met werk.’