Brusselse arbeidskrachten gevraagd op Vlaamse arbeidsmarkt
Om de vele vacatures in Vlaanderen ingevuld te krijgen, moet er ook buiten de gewestgrenzen gezocht worden naar arbeidskrachten. Brussel kent een jonge bevolking met een hoog aantal werkzoekenden, terwijl Vlaams-Brabant door de vergrijzing een hoge vervangingsgraad kent en een historisch lage werkzoekendengraad. Dat zou dus een match kunnen zijn, maar uit een gezamenlijke arbeidsmarktanalyse van VDAB en Actiris blijkt dat verschillende drempels zoals talenkennis en studieniveau dat nu nog in de weg staan. De erkenning van buitenlandse diploma’s is alvast een belangrijk deel van de oplossing, aangezien Brussel een grote populatie inwoners met een migratieachtergrond heeft. Om ervoor te zorgen dat nieuwkomers sneller inzetbaar zijn op de arbeidsmarkt, zullen naast de niet-werkende werkzoekenden nu ook de werkende werkzoekenden begeleid worden om hun buitenlands diploma te laten erkennen. Dat melden ministers Brouns en Clerfayt, bevoegd voor Werk in Vlaanderen respectievelijk Brussel.
Vlaams minister van Werk Jo Brouns: “Zorgen voor meer samenwerking tussen VDAB en Actiris is voordelig voor zowel Brussel als Vlaanderen. Het kan de werkzaamheidsgraad in Brussel omhoog krikken en tegelijkertijd de arbeidsmarktkrapte in Vlaanderen mee verhelpen. Maar daarvoor moeten nog een aantal drempels bijkomend weggewerkt worden. Vorig jaar hebben we alvast een samenwerkingsakkoord afgesloten tussen Vlaanderen en Brussel om die drempels weg te werken en meer mensen aan werk te helpen. Belangrijk is dat vanaf nu ook werkende werkzoekenden met een migratieachtergrond recht hebben op begeleiding om hun buitenlands diploma te laten erkennen. Op die manier kunnen ze sneller werk in lijn met hun diploma. Ook met de verschillende taalopleidingen willen we inspelen op de belangrijkste noden en om de digitale competenties op te krikken, is intussen een eerste lokale digibank opgericht waar iedereen terecht kan voor materiaal, laagdrempelige opleiding en advies.”
Brussel kent een jonge bevolking met een hoog aantal werkzoekenden (83.536 in mei 2022), terwijl Vlaams-Brabant door de vergrijzing een hoge vervangingsgraad kent en daarenboven een historisch lage werkzoekendengraad (5,0%) heeft. Vlaanderen en Vlaams-Brabant kennen een grote arbeidsmarktkrapte, die over een periode van de laatste 5 jaar ook is toegenomen. De hoge vervangingsgraad in Vlaams-Brabant toont aan dat de vraag naar nieuwe werkkrachten in de nabije toekomst verder zal toenemen. Dit toont aan dat er kansen op werk zijn en zullen zijn voor Brusselse werkzoekenden in de Vlaamse Rand (Vlaams-Brabant).
Een match maken tussen de 9.206 openstaande vacatures in Vlaams-Brabant en de jonge werkzoekende Brusselaars verloopt echter moeilijk. Volgens een gezamenlijke analyse van bemiddelingsdiensten VDAB en Actiris kunnen Brusselse werkzoekenden geconfronteerd worden met verschillende drempels om werk te vinden in de Vlaamse Rand.
Het studieniveau, talenkennis, vervoer, discriminatie, digitale vaardigheden en kinderopvang zijn de voornaamste drempels die genoemd worden om een job te vinden. Een rode draad daarbij is dat kortgeschoolden over het algemeen vaker met deze drempels te maken krijgen dan hooggeschoolden.
Met deze inzichten uit de arbeidsmarktanalyse gaan VDAB en Actiris samen met Vlaams minister Brouns en minister Clerfayt aan de slag om meer Brusselse werkzoekenden te matchen met Vlaamse vacatures.
Mismatch op studieniveau
Het aantal vacatures voor kortgeschoolden is zowel in Brussel (bij Actiris- 48% sinds 2015 en bij VDAB - 52,5% sinds 2016) als in Vlaams-Brabant (-32,8% sinds 2016) gedaald, terwijl Brussel een hoog aantal kortgeschoolde werkzoekenden of werkzoekenden met een niet-erkend buitenlands diploma kent (53.823 in 2020). Bovendien is er nog een regionale mismatch: de vraag naar hooggeschoolde kandidaten is in Brussel nog hoger dan in Vlaams-Brabant. Voor de grote groep Brusselse werkzoekenden met een buitenlands diploma (in oktober 2021 was dat 41% van alle ingeschreven werkzoekenden bij Actiris) is de erkenning hun diploma’s belangrijk om een job in te kunnen vullen die in lijn met hun diploma ligt.
Naast niet-werkende werkzoekenden met migratieachtergrond kunnen sinds kort ook werkende werkzoekenden met een migratieachtergrond begeleid worden om hun buitenlands diploma te laten erkennen. Werkende werkzoekenden komen in aanmerking voor deze begeleiding als ze persoonlijke dienstverlening krijgen en wanneer een erkend diploma hun kansen op werk op niveau verhoogt.
Een andere belangrijke tool om die mismatch weg te werken, is de erkenning van verworven competenties via EVC-trajecten. Mensen die door activiteiten in hun vrije tijd of door andere werksituaties bepaalde competenties hebben aangeleerd, kunnen deze laten erkennen en daarvoor een kwalificatiebewijs in handen krijgen. De voornaamste EVC-trajecten zijn voor het beroep kinderbegeleider. De andere beroepskwalificerende trajecten bevinden zich in heel uiteenlopende sectoren (ambachten, transport, productie, bouw, horeca, zorg, etc). Vlaams minister Jo Brouns maakt van het prioritair toevoegen van beroepen aan de EVC-lijst een prioriteit. Ook bij VDAB kan je als werkzoekende gratis EVC-opleidingen volgen.
Mismatch op beroepsdomein
Vlaams-Brabant heeft voor bepaalde beroepsdomeinen onvoldoende geïnteresseerde werkzoekenden om alle vacatures in te vullen, terwijl Brussel op haar beurt onvoldoende arbeidsplaatsen heeft voor al haar werkzoekenden met een kortgeschoold profiel.
Op basis van de noden op de arbeidsmarkt in Vlaams-Brabant en Brussel (ontvangen vacatures voor knelpuntberoepen) en de profielen van Brusselse werkzoekenden (niet of beperkt geschoold, beperkte talenkennis etc.) hebben de studiediensten van VDAB Brussel en Actiris een lijst opgesteld van beroepen waarvoor onder andere interregionale mobiliteit naar Vlaanderen interessant kan zijn. Het gaat om de beroepen in de schoonmaak / huishoudhulp, zorg en verzorging, beveiliging, commerciële diensten / administratie, industrie, transport en logistiek, voeding en horeca, bouw en techniek.
Mismatch op vlak van talenkennis
Talenkennis zorgt eveneens voor een mismatch. De analyse toont aan dat werkzoekenden in veel gevallen niet de gevraagde talenkennis in huis hebben. Bij vacatures in Vlaams-Brabant wordt in bijna 85% een goede tot zeer goede kennis Nederlands verwacht. De meerderheid van de Brusselse werkzoekenden is echter Franstalig en slechts zo’n 7% van alle Brusselse werkzoekenden geeft aan een goede kennis van de tweede landstaal te bezitten.
VDAB en Actiris zetten daarom volop in op taalopleidingen en -coaching op de werkvloer om deze kloof te dichten. VDAB combineert in zijn opleidingen het opbouwen van talenkennis met het aanleren van algemene en beroepscompetenties. Steeds meer Brusselse werkzoekenden volgen zo’n opleidingen. In de periode 2017 tot 2019 nam het aantal Brussel werkzoekenden in een opleiding bij VDAB toe met 40%.
6.100 extra pendelaars
Een andere belangrijke conclusie uit de analyse is dat de mobiliteit van Brusselaars naar de Rand de afgelopen jaren duidelijk is toegenomen. In 2019 waren er 6.137 extra Brusselse pendelaars in Vlaams Brabant, dat zijn er 17,2% meer dan in 2014. Dat tonen de cijfers uit de steekproefenquête naar de arbeidskrachten (EAK) van Statbel. In heel Vlaanderen nam het aantal Brusselse pendelaars in dezelfde periode toe met maar liefst 20,8%
Dankzij het nieuwe samenwerkingsakkoord dat Vlaams minister Jo Brouns en Bernard Clerfayt afsloten, moeten jaarlijks nog meer Brusselaars de weg zoeken naar de Vlaamse arbeidsmarkt. Dit is een win-winverhaal. De krapte op de Vlaamse arbeidsmarkt wordt zo aangepakt én de Brusselse werkloosheid daalt hierdoor.
Benjamin Dalle, Vlaams minister bevoegd voor Brussel: ‘Ik zie rond mij een ongelofelijk kapitaal van jong talent in onze hoofdstad. En toch waren er afgelopen maand (mei 22) 7.751 niet-werkende werkzoekenden jonger dan 25 jaar in geschreven bij Actiris. Hoe pakken we de jeugdwerkloosheid in Brussel aan die nog steeds hoog blijft, ondanks een dalende trend en de lovenswaardige inspanningen van Actiris binnen de jongerengarantie? Om het tewerkstellingsprobleem in Brussel op te lossen hebben we de economie in Vlaanderen nodig. Dat doen we door het jong talent dat werk zoekt in Brussel te matchen met de bedrijven in de Vlaamse Rand die voortdurend op zoek zijn naar goede mensen.Een basisniveau Nederlands spreken en de goesting hebben om te werken zijn sleutelfactoren voor succes. Vanuit Vlaanderen reiken we alvast de hand.’
Geert Pauwels, directeur VDAB Brussel: "De gezamenlijke arbeidsmarktanalyse met Actiris reikt de hand naar werkgevers in de Vlaamse Rand. Hier liggen kansen om kortgeschoolde werkzoekenden of werkzoekenden met een niet-erkend buitenlands diploma uit Brussel aan te werven als nieuwe werknemers. Vanuit VDAB ondersteunen we met een opleiding op maat van het bedrijf. Zoek geen witte raven, maar vind concrete oplossingen."
