Minister van Werk Brouns wil illegale tewerkstelling aanpakken via zero-tolerancebeleid

Vlaams minister van Werk Jo Brouns stelt een reeks beleidsmaatregelen voor om misbruiken inzake economische migratie en detachering in de toekomst verder tegen te gaan, op te sporen en zwaar te sanctioneren. Zo wil hij de huidige ketenaansprakelijkheid optimaliseren, boetes optrekken voor bedrijven die mensen zonder papieren tewerkstellen, op een andere manier grote aanvragen van arbeidskaarten behandelen en de Vlaamse Sociale Inspectie versterken met 5 extra inspecteurs die specifiek malafide detacheringsconstructies zullen opsporen.  

De vastgestelde onregelmatigheden bij verschillende bedrijven in de Antwerpse haven tonen  aan dat er in alle sectoren een potentieel gevaar is van uitbuiting en misbruik. De Vlaamse Sociale Inspectie (VSI) heeft echter niet altijd de juiste en voldoende instrumenten in handen om performant op te treden. Doorgedreven en performante inspectieonderzoeken zijn een belangrijke schakel in het afdwingen van de regelgeving inzake detachering en economische migratie. Enkel op die manier kunnen we op een geloofwaardige manier een Vlaams economisch migratiebeleid voeren waarbij internationaal toptalent naar Vlaanderen wordt aangetrokken en knelpuntvacatures ingevuld kunnen worden mét respect voor de sociale- en arbeidsrechten van de economische migrant. Minister Brouns heeft een aantal maatregelen uitgewerkt om hierop een antwoord te formuleren. 

Grotere verantwoordelijkheid voor opdrachtgevers en aannemers 

De toepassing van de aansprakelijkheid in een (onder)aannemingsketen moet geoptimaliseerd worden om constructies die als doel hebben verantwoordelijkheid te ontlopen tegen te gaan. Momenteel is het te gemakkelijk voor bedrijven die via onderaannemingen werken om hun aansprakelijkheid te ontlopen. Ze kunnen immers contractueel opnemen dat zij niet verantwoordelijk zijn voor inbreuken die door een bedrijf in onderaanneming wordt gemaakt, wat impliceert dat zij niet vervolgd kunnen worden, ook al bleek de hoofdaannemer op de hoogte. Minister Brouns wil die mogelijkheid om de aansprakelijkheid contractueel uit te sluiten, schrappen. Ook wil hij in overleg met de sectoren (bouw, transport, …) komen tot een niet-limitatieve lijst die ondernemers kunnen hanteren om zo in te schatten of het om bonafide ondernemers gaat. 

Met deze maatregelen kunnen we Vlaamse ondernemingen beter wapenen tegen malafide onderaannemers, die niet alleen een bedreiging betekenen op vlak van concurrentie, maar evengoed het imago van een bonafide Vlaamse ondernemingen onderuit kunnen halen. 

Minister Brouns: ‘Vandaag kunnen malafide bedrijven hun intenties verbergen achter een kluwen van dochteraannemingen en onderaannemingen, zodat het moederbedrijf eeuwig buiten schot blijft. Als we hier geen paal en perk aan stellen, zullen we voor eeuwig met de kraan open moeten dweilen. Wie hier werkt, moet hier beschermd worden. Ook dat is mijn taak als minister van Werk.’ 

Optrekken van boetes 

Vandaag kan een onderneming een boete krijgen van 1.800 tot 18.000 euro per tewerkgestelde persoon zonder papieren. Vlaanderen wil deze boetes laten overeenstemmen met de federale wetgeving. Zo liggen in het Sociaal Strafwetboek de administratieve geldboetes tussen de 300 en 3.000 euro, een bedrag dat je moet vermenigvuldigen met factor 8, de zogenaamde opdeciemen. 

Bulkaanvragen toelatingen tot arbeid 

Daarbovenop wordt extra aandacht besteed aan de behandeling van dossiers van  grote aanvragers van arbeidskaarten. Binnen de dienst economische migratie van het Departement Werk en Sociale Economie wordt een cel opgericht die dergelijke grote aanvragen behandelt. Er zullen hiervoor 3 extra VTE’s aangeworven worden. Bij de behandeling van deze dossiers zal inzage worden gevraagd in de concrete samenwerkingen met onderaarnnemers. Daarnaast wordt gepeild naar de gezondheid van de bedrijven en de zogenaamde compliance van de bestuurders. Daarnaast zal er ook nagegaan worden of er voorzien is in de huisvesting van de economische migranten en wie hiervoor optreedt. Deze informatie kan vervolgens overgemaakt worden aan de Vlaamse wooninspectie met oog op de naleving van de Vlaamse wooncode. Ook zal de Vlaamse Sociale Inspectie meer aandacht hebben voor aanvraagdossiers van bedrijven die financiële steun ontvangen hebben vanuit Vlaanderen. Indien hier inbreuken vastgesteld worden, kunnen deze subsidies vervolgens geschorst, stopgezet en uiteindelijk teruggevorderd worden.  

Versterking Vlaamse Sociale Inspectie  

Zowel op het vlak van uitbuiting als van malafide constructies die als doelstelling hebben mensen zonder papieren tewerk te stellen én de Vlaamse Sociale Inspectie op het verkeerde spoor te zetten, wordt een nultolerantie gehanteerd. Dit gebeurt door middel van de oprichting van een cel detacheringen en illegale arbeid binnen de Vlaamse Sociale Inspectie waardoor het aantal doortastende controles – met zo’n 250 extra per jaar – kan worden opgedreven. Om dit te kunnen verwezenlijken wordt de Vlaamse sociale inspectie versterkt met 5 extra inspecteurs en 3 ondersteuners die onder andere het administratief proces inzake boetes verder opvolgen.  

Minister Brouns: ‘We hebben zicht op elke buitenlandse werkkracht die met een arbeidsvergunning wordt tewerkgesteld. Zij durven echter vaak niet aan de alarmbel trekken in het geval van uitbuiting, omwille van de machtsverhoudingen met hun werkgever. Met een proactieve aanpak kunnen we hier grote stappen in zetten.’ 

Samenwerking met sectoren 

De uitbuiting van buitenlandse werkkrachten is niet enkel een menselijk drama, het vormt ook een groot risico in op oneerlijke concurrentie van buitenlandse ondernemingen ten aanzien van  ondernemingen die in Vlaanderen gevestigd zijn. Daarom is het ook belangrijk dat er vanuit de sectoren alert gereageerd wordt op risicosituaties. Dit kan onder meer door sensibiliseringsacties en door samenwerking met de  inspectiediensten wanneer een bedrijf verdachte zaken vaststelt, bij bijvoorbeeld een onderaannemer. 

Bij zware  inbreuken van een werkgever laten we de slachtoffers niet in de  kou staan. Daarom leiden we deze slachtoffers ook toe naar VDAB, die hen kan begeleiden naar nieuw werk. Minister Brouns besluit: ‘We werken hard aan het terugdringen van het aantal openstaande vacatures in Vlaanderen, maar moeten evenals waken over de correcte loon- en arbeidsvoorwaarden van iedereen die op een Vlaamse werkvloer aan de slag is. Economische migratie is het sluitstuk van het Vlaams werkgelegenheidsakkoord dat we onlangs hebben afgesloten, maar we willen dit organiseren met respect voor de betrokken werknemers. Indien zij het slachtoffer worden van oneerlijke praktijken, willen we hen dan ook absoluut de kans geven om opnieuw te beginnen.’