Vlaanderen brengt pachtwetgeving naar de 21e eeuw

Vandaag werd in het Vlaams parlement gestemd over een nieuw Pachtdecreet. De pachtwetgeving in Vlaanderen wordt daarmee transparanter en evenwichtiger. “Vooral voor jonge landbouwers moet deze nieuwe pachtwet meer kansen bieden om aan pachtvrije landbouwgronden te raken en beschermd te worden tegen opzegging voor bebossingsdoelstellingen”, zegt Brouns

De geregionaliseerde pachtwetgeving dateert van 1929 en was stilaan toe aan een grondige renovatie. “We bieden meer flexibiliteit aan eigenaars, en garanderen de rechten van de pachters. Jonge landbouwers krijgen meer kansen om te ‘boeren’. Ik kan hier alleen maar tevreden mee zijn, en dank de collega’s in het Vlaams parlement om na een lang traject te landen met dit decreet”, zegt Brouns.

Het nieuwe pachtdecreet moet zorgen voor een transparant kader en daardoor ook voor meer vertrouwen tussen de eigenaar en de pachter. Vele pachtovereenkomsten zijn vandaag nog mondelinge overeenkomsten, wat voor veel onduidelijkheid kan zorgen. In het nieuwe pachtdecreet wordt schriftelijke pacht de regel en kan de rechter bij weigering een geschreven contract afdwingen.

Daarnaast kunnen eigenaars eenvoudig controleren wie hun grond bewerkt. Vandaag is het immers zo dat pachters de landbouwgrond in onderpacht kunnen brengen, wat het voor eigenaars weinig transparant maakt. Via een volledig geautomatiseerd loket kunnen eigenaars zelf nagaan wie hun eigendom heeft aangegeven in de verzamelaanvraag. Eigenaars die bijgevolg vaststellen dat er sprake is van onderpacht, kunnen dan aan de pachter vragen om de nodige informatie ter beschikking te stellen.

Meer kansen voor jonge landbouwers

De huidige wet laat toe om de pacht op te zeggen wanneer een pensioengerechtigde pachter geen opvolger kan aanduiden. In de praktijk bracht dit echter problemen met zich mee. Zo weet een verpachter niet of de pachter van zijn pensioen geniet, en kan het lang duren om een opvolger aan te duiden. Er komt dan ook een ‘onweerlegbaar vermoeden inzake het ontvangen van een pensioen’. Dat betekent dat de pacht in opzeg gaat wanneer de pachter niet kan aantonen dat hij niet gepensioneerd is.

Vandaag hebben gepensioneerde pachters dezelfde rechten als andere pachters, en dus ook een voorkooprecht, maar dat wordt afgeschaft. Enkele actieve pachters zullen nog een voorkooprecht hebben, wat betekent dat hij voorrang heeft op kandidaat-kopers wanneer de eigenaar de grond te koop zet.

Meer evenwichten tussen eigenaars en pachters

Anno 2022 is het nog steeds mogelijk dat pachtovereenkomsten 99 jaar duren. Daarnaast kunnen eigenaars hun eigen niet pachtvrij verkopen. Daarom zal de eigenaar de kans krijgen om na een pachtperiode van 18 jaar zijn eigendom van de hand te doen. Na deze periode kan de grond elke 9 jaar vervreemd worden.

De strenge pachtwetgeving heeft een grote impact op eigenaars van kleinere gronden, die niet gebonden willen zijn aan langdurige overeenkomsten. Daarom zullen zij éénmalig de mogelijkheid krijgen om een pachtcontract te sluiten voor een periode van 9 jaar, waarna de eigenaar vrij over de grond kan beschikken.

Ook zal er gewerkt worden met de rechtsfiguur van een ‘veilige koper’. Dat betekent dat de grond van eigenaar kan veranderen terwijl de pacht behouden kan blijven. Dit biedt meer flexibiliteit aan de eigenaar, die bijgevolg kan verkopen aan wie hij wil. 

Modernisering van de wetgeving

Een cultuurcontract is een overeenkomst van een duur van minder dan 1 jaar, waarbij de exploitant van gronden, na de voorbereidings- en bemestingswerken te hebben uitgevoerd, het genot daarvan voor een bepaalde teelt aan een derde afstaat tegen betaling. In de huidige wet staat dat degene die een cultuurcontract toestaat, de bemestingswerken dient uit te voeren. Die expliciete voorwaarde zal worden geschrapt.